Laat ik beginnen met de constatering dat ik zelf verrast ben door de cijfers.
In het voetbal blijkt het thuisvoordeel zonder publiek nagenoeg verdwenen, zo blijkt uit cijfers.
Wat ik heb gedaan is de resultaten van dit (nog prille) seizoen zonder publiek afgezet tegen die van de afgelopen 10 jaar. Ik heb per seizoen op een rij gezet het aantal overwinningen van de thuis- en uitspelende ploegen. Verder heb ik gekeken naar het aantal gescoorde punten door de thuis- en uitspelende ploegen.
Gemiddeld wint een thuisspelend team in de afgelopen tien jaar 1.44 keer vaker een wedstrijd dan een uitspelend team in de Nederlandse basketbal Eredivisie. Die verhouding is zo klein dat je eigenlijk amper kunt spreken van thuisvoordeel. Dit lopende seizoen is de verhouding met 1.14 wel kleiner, maar niet dat ik zeg wezenlijk anders.
| Seizoen | Verhouding thuiswinst ten opzichte van uitwinst. |
| 2011-2012 | 1.34 |
| 2012-2013 | 1.74 |
| 2013-2014 | 1.49 |
| 2014-2015 | 1.34 |
| 2015-2016 | 1.51 |
| 2016-2017 | 1.33 |
| 2017-2018 | 1.22 |
| 2018-2019 | 1.16 |
| 2019-2020 | 2.13 |
| 2020-2021 | 1.14 |
| Gemiddelde | 1.44 |
In de afgelopen tien jaar was er één seizoen dat afweek en waar in mijn ogen wel sprake was van thuisvoordeel. Dat was vreemd genoeg het vorige, afgebroken seizoen waarin de verhouding lag op 2.13. Een verklaring is moeilijk te vinden.
Scoren
Ook als ik kijk naar het aantal gemaakte punten (een graadmeter van het aanjagende of juist storende publiek) zie ik geen grote verschillen tussen dit publiekloze seizoen en de voorgaande. Wel scoren de uitspelende teams dit seizoen meer punten, het hoogste aantal van de afgelopen tien jaar.
Wat zou kunnen betekenen dat de afwezigheid van publiek zorgt dat de bezoekers makkelijker scoren. Tegelijk doen de thuisspelende ploegen dat ook. Daardoor zijn er geen grote verschillen waarneembaar in de marges. Met ook hier de uitzondering van het vorige seizoen. Al zou het kunnen zijn dat thuisspelende teams juist druk ervaren van het spelen met publiek en zonder vrijer spelen en meer scoren.
| Seizoen | Thuisscore | Uitscore | Marge |
| 2011-2012 | 76.64 | 72.48 | 4.17 |
| 2012-2013 | 79.50 | 74.00 | 5.50 |
| 2013-2014 | 74.52 | 70.71 | 3.82 |
| 2014-2015 | 78.84 | 74.53 | 4.31 |
| 2015-2016 | 75.83 | 71.58 | 4.26 |
| 2016-2017 | 76.44 | 73.53 | 2.90 |
| 2017-2018 | 77.30 | 74.98 | 2.32 |
| 2018-2019 | 77.61 | 74.79 | 2.81 |
| 2019-2020 | 79.85 | 73.18 | 6.67 |
| 2020-2021 | 79.17 | 76.87 | 2.30 |
| Gemiddeld | 77.57 | 73.66 | 3.91 |
Een kleine steekproef bij de buren levert in België een opvallend resultaat op. In dit lopende seizoen zonder publiek winnen uitspelende teams vaker dan thuisspelende. Dan zou je kunnen stellen dat publiek daar wel een rol speelt.
| Euromillions | Verhouding thuis/uit | Thuisscore | Uitscore | Marge |
| 2018-2019 | 1.23 | 80.32 | 77.58 | 2.74 |
| 2020-2021 | 0.96 | 78.08 | 76.69 | 1.39 |
De kleine steekproef heb ik ook voor de Bundesliga gedaan, maar daar is het in feite hetzelfde als in Nederland, in ieder geval de verhouding tussen thuis- en uitwinst. Wel wordt daar fors meer gescoord.
| Bundesliga | Verhouding thuis/uit | Thuisscore | Uitscore | Marge |
| 2018-2019 | 1.34 | 86.61 | 83.98 | 2.63 |
| 2020-2021 | 1.13 | 85.14 | 83.50 | 1.64 |
In individuele gevallen kan een kolkend Martiniplaza, of de Vijf Meihal, of de Maaspoort best energie geven aan de thuisploeg, intimiderend zijn voor de gasten, of scheidsrechters beïnvloeden (ja het gebeurt). In het grote geheel van de cijfers maakt het opvallend weinig uit of er publiek zit of niet.
Let wel: dit geldt voor een heel seizoen. Ik weet ook dat de cijfers in de play-offs anders liggen, maar dat is voor het lopende seizoen nog niet te meten en vorig seizoen zijn de play-offs niet gespeeld.
Mijn verklaring voor het min of meer ontbreken van thuisvoordeel door publiek is dat geld een grotere en veel meer bepalende factor is in de DBL. De ‘grote’ ploegen winnen veelal hun uitwedstrijden tegen de ‘kleintjes’. Daarom zijn er relatief weinig verrassingen en daardoor zijn de cijfers zoals ze zijn en speelt publiek in de DBL, raar maar waar, amper een rol op het veld.
Voor de sfeer is het natuurlijk wel belangrijk, maar daar heb ik het hier niet over.
