Mooi stukje werk van mijn collega’s bij de NOS. Ze zijn ook niet over één nacht ijs gegaan.
Voor mij begon het matchfixingverhaal ruim twee maanden geleden. Ik werd gebeld of ik naar Hilversum wilde komen. Pas daar werd mij verteld waar het over ging. Want toen moest het nog onder de radar blijven vanwege de gevoeligheid, maar ook vanwege het onderzoek waar de NOS-collega’s nog mee bezig waren.
Vraag 1
Hun eerste vraag aan mij was simpel: denk jij dat er in de Nederlandse basketbal eredivisie sprake kan zijn van matchfixing?
Een volmondig ja, was mijn antwoord.
Al langer liep ik rond met gevoel dat er soms rare dingen gebeur(d)en op de diverse basketbalvelden. Rare onverwachte uitslagen, raar scoreverloop dat soort dingen. Bijna geen vinger achter te krijgen, maar toch vreemd.
En, zeker niet onbelangrijk, er is in Nederland (en in veel meer landen) een voedingsbodem voor dit soort praktijken.
Om te beginnen zijn de salarissen hier en ook in andere kleine basketballanden laag, echt laag bij de ‘kleine’ clubs, zoals in dit geval Aris. Amerikanen spelen negen maanden voor 1500 tot 2000 euro per maand (en naar verluidt in Den Haag voor honderden euro’s). Een leuk aanbod van 5000 euro om ruim te verliezen is dan heel verleidelijk en snel verdiend.
Want wie valt het op? Of Aris nou met 10 of met 20 punten een wedstrijd in Weert verliest, who cares. Daar kraait in Nederland geen haan naar.
Daarbij komt nog dat het relatief makkelijk te regelen is. Zeker bij de ‘kleine’ teams zitten veel buitenlandse spelers (vooral Amerikanen) die veel minuten maken. De Nederlanders in die selecties doen er vaak niet toe, helaas. Kortom met een paar Amerikanen die vaak ook nog bij elkaar in het appartement wonen, heb je zo wat geregeld.
Dit was trouwens de selectie van Aris in het betreffende seizoen.
| Pos. | Startende 5 | Bank |
| C | Nathaniel Musters | Bas de Jong |
| PF | Griffin Kinney | Bas Veenstra |
| SF | David Michaels | |
| SG | Nick Masterson | Sjoerd Koopmans |
| PG | Jonathan Williams | Deividas Kumelis |
Vraag 2
De tweede vraag van mijn NOS-collega’s was ook duidelijk: gaat het een schok veroorzaken?
Het antwoord hierop is lastiger. Natuurlijk zal de schrik er goed inzitten bij bestuurders en spelers. Voorlopig is het stilzitten als je geschoren wordt. En vooral open en eerlijk zijn. Dan valt het mij nu wel op hoe snel en eensgezind NBB, DBL en Aris reageren op de matchfixingaffaire.
Als de storm (in een glas?) voorbij is zullen betrokkenen snel zeggen: het was een incident, dat is toen gebeurd, wij zijn nieuw en wisten het niet. Nou is dat ook wel zo, maar het kan gezien de financiële situatie van het Nederlandse basketbal veel clubs overkomen.
Een beetje boter hebben Aris, de DBL en ook de NBB wel op hun hoofd. Want deze affaire komt niet helemaal uit de lucht vallen. En, niet onbelangrijk, de daders komen er nu mee weg want het onderzoek is gestopt.
Het was Roel Pieper die jaren geleden als voorzitter van Amsterdam ooit de voorzet gaf en plannen maakte om alle Eredivisiewedstrijden te gaan streamen. Later is dat concreet geworden, maar door het streamen is de DBL ook veel aantrekkelijker geworden om op te gokken.
Historie
Overigens ben ik niet alleen met mijn gevoel van foute praktijken in het basketbal. In de internationale media is matchfixing in deze tijd een hot topic. In 2017 was er in Nederland een waarschuwend onderzoek.
En in 2013 al een diepgaand onderzoek dat leidde tot het rapport: Matchfixing in Nederland, De aard en reikwijdte van het probleem, de risico’s en de aanpak.
De eindconclusie van het uitgevoerde onderzoek is dat matchfixing zich ook in Nederland voordoet, maar dat het fenomeen, voor zover de verzamelde informatie strekt, niet als structureel en wijdverbreid moet worden beschouwd. Echter, risico’s op matchfixing doen zich ook in Nederland voor.
Het Nederlandse basketbal en de spelers kwam prominent in het onderzoek voor naast voetbal, tennis, draf- en rensport en boksen. Ik haal wat citaten uit het onderzoek uit 2013 over basketbal aan:
In alle onderzochte sporten onderkenden respondenten dat matchfixing in hun sport kon voorkomen en in het voetbal en basketbal konden geïnterviewden een nog onbekend voorbeeld noemen van een geval van wedstrijdvervalsing.
Ook in het basketbal, waar veel punten worden gescoord, wordt gegokt op het verschil in punten tussen het vermeende sterkere team en het zwakkere team. Pas dan is ook in goktermen sprake van winst.
In het basketbal, bijvoorbeeld, is het voor een individuele speler betrekkelijk lastig om de uitkomst van de wedstrijd te bepalen. Geïnterviewden geven aan dat minimaal twee à drie spelers (tenminste de aanvoerder en een center) nodig zijn voor een succesvolle beïnvloeding. Spelers kunnen opzettelijk schoten missen of persoonlijke fouten maken om hun team op achterstand te brengen. Voorwaarde is wel dat de fraudeurs veel speelminuten moet krijgen tijdens de wedstrijd.
Het staat echter buiten kijf dat er in Azië ook een omvangrijk circuit van illegale sportweddenschappen bestaat. Gecoördineerd door Interpol, vonden in de afgelopen jaren diverse acties plaats onder de noemer SOGA (Soccer and gambling), waarbij honderden speelholen werden binnengevallen en duizenden mensen gearresteerd in China, Hong Kong, Macau, Maleisië, Singapore, Thailand en Vietnam.8884 T. Spapens, 2012. Op welke Nederlandse wedstrijden daar werd gegokt kon in het kader van het onderhavige onderzoek helaas niet worden achterhaald.Wel noemde een geïnterviewde uit het basketbal dat bij Nederlandse play off wedstrijdenIndonesische bellers op de tribunes zaten, die de gebeurtenissen doorgaven. Aangezien sportweddenschappen in Indonesië wettelijk niet zijn toegestaan, zou dit erop kunnen wijzen dat sommige wedstrijden in het illegale circuit worden aangeboden.
In het basketbal onderkent een aantal geïnterviewden dat matchfixing een rol speelt. In de interviews werden twee concrete gevallen genoemd. Eén daarvan had betrekking op een situatie waarin de spelers opdracht kregen om te verliezen. Over het tweede geval kunnen wij helaas geen nadere details verstrekken omdat dit de anonimiteit van de desbetreffende respondenten in gevaar zou brengen. Voor het overige wijzen de geïnterviewden vooral naar wedstrijdvervalsing tijdens duels in het buitenland (vooral in Oost- en Zuidoost-Europa), waarbij met name de scheidsrechters een dubieuze rol zouden spelen. Nederlandse scheidsrechters zouden daarbij echter niet betrokken zijn.
Het aantal basketballers dat vermoedens heeft van matchfixing in deeigen omgeving is lichtelijk hoger dan het gemiddelde: 11 procent van de respondenten met vermoedens van matchfixing is basketballer, ten opzichte van 7 procent in de gehele populatie.
Van de onderzochte sporten zijn de basketbalsport, de bokssport en de tennissport kwetsbaar.
Wie wat waar?
Duidelijk is dat er een probleem was en vooral ook is. Nederland is niet uniek hierin, google maar eens op matchfixing en basketball (twee keer een l ivm Engelse schrijfwijze). Er komt genoeg boven water: Ongeveer 1.750.000 resultaten (0,57 seconden)
De NOS kan of wil geen namen noemen, want het echte onweerlegbare bewijs dat er gefixt is, is er niet. Dat bewijs ligt in Zuid-Korea bij een gokbedrijf dat niet hoeft en wenst mee te werken en bij buitenlandse spelers die op afstand alles ontkennen. Een beetje rondstruinen op internet levert voldoende informatie op.
In Europa is er genoeg aan de hand blijkt wel uit het zoekresultaat, maar al snel zie je dat Azië in beeld komt. Er wordt daar veel gegokt en er komen ook redelijk wat gevallen van matchfixing aan het licht. Bijvoorbeeld in Zuid-Korea, waar de politie in 2015 spelers van de Seoul SK Knights heeft opgepakt.
In die selectie zat toen een speler de naam Park Seung-ri, in Nederland ook bekend als David Michaels.
Duidelijk is dat veel betrokkenen in het Nederlandse basketbal nooit gedacht hadden dat dit in Nederland zou kunnen gebeuren. Tegelijk weet iedereen dat het overal gebeurt, dus waarom niet hier? De vraag belangrijkste vraag is daarom: wat gaat men doen om dit in de toekomst te voorkomen?
